Oudewijvenzomer

Oudewijvenzomer

Wanneer we er nog lang niet klaar voor zijn om afscheid te nemen van de zomer en de herfst in te gaan, is daar de Indian Summer: een periode van zonnig weer in de maanden september of oktober, waarin het ongewoon warm is. De bomen verkleuren al en de avonden zijn fris, maar overdag tikt het kwik nog met gemak de 25 graden aan. 

De meteorologische herfst gaat al op 1 september in. Eigenlijk zitten we nu dus al in de herfst. Maar vaak voelt het nog niet zo, want de zomer kan zich nog tot ver in september laten zien. 


Veel mensen horen al hun hele leven de termen 'meteorologische herfst’ en ‘astrologische herfst’, waarbij de eerste op 1 september en de laatste op 21 september begint - nogal een verschil. Wat die termen nou eigenlijk betekenen? De meteorologische herfst gaat uit van de seizoenen, terwijl de astronomische herfst uitgaat van het moment in het jaar waar de dag en de nacht op heel de aarde precíes evenlang duren. De zon bevindt zich dan exact 12 uur boven de horizon. Dat valt in West-Europa meestal zo rond 21 september. 
In het Nederlands noemen we de Indian Summer ook wel Oudewijvenzomer. Klinkt als een belediging, is het niet: vroeger was het woord ‘wijf’ een gangbare benaming voor vrouw. Het woord Oudewijvenzomer stamt uit de Germaanse of Noorse mythologie: daar geloofden ze dat de zilveren draden van spinnenwebben die de ochtenddauw opvangen - een typisch gezicht voor warme nazomerochtenden - haar was dat oude vrouwen verloren tijdens het kammen. Men geloofde dat dit het werk was van de noodlotsgodinnen en dat deze draden de levensdraden uitbeeldden. Vanuit een meer wetenschappelijke benadering weten we dat dit soort spinnenwebben in de nazomer vaak een voorbode zijn van een dag met veel zon. 


Het woord Indian Summer, dat we inmiddels in het Nederlands als vrij standaard gebruiken, stamt uit Amerika. Daar staat de Indian Summer bekend om de kleuren van de herfstbomen: vlammend rood, fel oranje en knalgeel. De Indianen geloofden dat dit symbool stond voor het bloed van een gedode beer. 


Er is dus veel symboliek te vinden achter deze periode van het jaar, maar een ding is zeker: wanneer we gezegend zijn met een Indian Summer, denken we niet aan oude wijven, maar aan zomer: de laatste warmte van de zon in onze botten opslaan, tomatensalade van de laatste zomertomaten, en nog lang, lang niet aan de herfst.